Eetstoornissen: betekenis, gevolgen en preventie

Wat zijn eetstoornissen?

Eetstoornissen omvatten een aantal aandoeningen die worden gekenmerkt door een verstoorde relatie met voedsel en vaak ook door een obsessie met gewicht en uiterlijk. Deze stoornissen kunnen vanaf de kindertijd voorkomen, maar worden het vaakst vastgesteld vanaf de adolescentie.

Anorexia nervosa

Anorexia nervosa is een eetstoornis die wordt gekenmerkt door een extreem lage calorie-inname, een enorme angst om te verdikken en een vertekend lichaamsbeeld. Anorexiapatiënten sporten vaak overdreven veel en kunnen purgatief gedrag vertonen, zoals zelfopgewekt braken^[2].

Boulimie

Boulimie wordt gekenmerkt door periodes van eetbuien^[3] (overmatige consumptie van voedsel in korte tijd) gevolgd door compensatiegedrag om verdikken te voorkomen, zoals zelfopgewekt braken, overmatig gebruik van laxeermiddelen, vasten of overmatige lichaamsbeweging.

Binge eating 

Binge eating of vraatzucht wordt gekenmerkt door regelmatige periodes van dwangmatig veel eten (hyperfagie), waarbij de persoon in heel korte tijd grote hoeveelheden voedsel consumeert, zonder het compensatiegedrag dat kenmerkend is voor boulimie^[4]. 

Hoe worden eetstoornissen veroorzaakt?

Eetstoornissen worden veroorzaakt door een combinatie van psychologische, sociaal-culturele en biologische factoren^[5].

Psychologisch worden ze vaak in verband gebracht met een laag zelfbeeld, een negatief lichaamsbeeld en persoonlijkheidskenmerken zoals perfectionisme. Dit kan ertoe leiden dat mensen hun eetpatroon en gewicht buitensporig controleren om aan hoge persoonlijke normen te voldoen of met moeilijke emoties om te gaan. 

Op sociaal-cultureel vlak werken de (social) media onrealistische schoonheidsidealen in de hand, wat de druk doet toenemen om aan deze geïdealiseerde beelden te voldoen^[6]. 

Tot slot zijn er biologische factoren zoals genetische aanleg die het risico op het ontwikkelen van deze stoornissen verhogen^[7]. Hormonale onevenwichtigheden en andere lichamelijke afwijkingen kunnen ook een rol spelen. 

Deze onderling afhankelijke factoren herkennen is cruciaal om met gerichte oplossingen deze complexe aandoeningen te kunnen behandelen. 

Eetstoornissen: waarschuwingssignalen en symptomen

Eetstoornissen gaan gepaard met verschillende fysieke, gedrags- en emotionele signalen die de mensen in de nabije omgeving kunnen alarmeren^[8]. 

Lichamelijke signalen zijn onder andere snel gewichtsverlies of aanzienlijke gewichtsschommelingen, wat vaak de eerste zichtbare indicatoren zijn. Ook frequente spijsverteringsproblemen zoals buikpijn, constipatie of maag- en darmstoornissen, kunnen symptomen zijn die verband houden met verstoord eetgedrag.

Qua gedrags kunnen mensen een streng dieet volgen, bepaalde voedselgroepen schrappen of hun calorie-inname drastisch verminderen. Eetrituelen, zoals in een bepaalde volgorde eten, voedsel overmatig snijden of niet in het openbaar willen eten, komen ook vaak voor.

Emotioneel gezien zijn er tekenen van toegenomen angst, periodes van depressie en merkbare prikkelbaarheid. Deze emoties kunnen verergeren rond etenstijd of tijdens discussies over eten en gewicht.

Wat zijn de gevolgen van eetstoornissen voor de gezondheid?

Eetstoornissen hebben ernstige gevolgen voor de gezondheid, zowel lichamelijk, mentaal als sociaal. 

Lichamelijk kunnen ze leiden tot ernstige ondervoeding, kritieke elektrolytische onevenwichtigheden en hartcomplicaties, vooral bij anorexia en boulimie, waarbij het lichaam bepaalde essentiële voedingsstoffen mist^[9]. 

Psychologisch gaan eetstoornissen vaak gepaard met depressie, angst en stemmingsstoornissen, die nog verergerd worden door voedings- en hormonale onevenwichtigheden. 

Op sociaal vlak kunnen deze stoornissen leiden tot isolement, problemen op school of op het werk en relatieproblemen, omdat de persoon zich kan terugtrekken uit zijn normale omgeving om zich te concentreren op eetrituelen of situaties vermijdt waarin voedsel aanwezig is.

Hoe kunnen eetstoornissen voorkomen worden?

Een open communicatie onderhouden is essentieel voor het creëren van een ondersteunende omgeving waarin jongeren over hun zorgen kunnen praten zonder dat ze bang moeten zijn voor een oordeel. Praten over gezonde eetgewoonten, lichaamsbeeld en stressmanagement, helpt om jongeren bewust te maken van en te informeren over deze onderwerpen.

Het is belangrijk om op te letten voor ongewoon eetgedrag of andere signalen zoals drastische gewichtsveranderingen, een obsessie met eten of het vermijden van eten in gezelschap van anderen. Op dergelijke signalen moet er empathisch en begripvol gereageerd worden. Professionele ondersteuning voorstellen, in eerste instantie een afspraak bij de huisarts, daarna bij een diëtist of psycholoog, kan een constructieve stap zijn.

TCA: Nieuw zorgtraject voor jongeren met eetstoornissen

Sinds 1 februari 2024 is er een nieuw multidisciplinair zorgtraject dat ambulante zorg biedt aan jongeren onder de 23 jaar die aan een eetstoornis lijden^[10]. Dit traject heeft als doel de toegang tot gepaste zorg te verbeteren en de coördinatie tussen de verschillende betrokken zorgverleners te optimaliseren.
 

Multidisciplinair overleg en gespecialiseerde zorg

De behandeling wordt gegeven door een multidisciplinair team, waaronder de behandelende arts, diëtisten, psychologen en andere specialisten. 

Deze gezamenlijke aanpak zorgt voor een allesomvattende, holistische behandeling van eetstoornissen, met aandacht voor lichamelijke, mentale en voedingsaspecten.

De behandeling begint met een multidisciplinaire consultatie waarbij een persoonlijk zorgplan wordt ontwikkeld dat regelmatig wordt aangepast aan de vooruitgang van de patiënt.

• Diëtist: Consultaties bij gespecialiseerde diëtisten helpen de patiënten om gezonde eetgewoontes aan te nemen.
• Psychologische ondersteuning: Sessies bij een psycholoog, waarvoor een terugbetaling voorzien is, zijn cruciaal voor het omgaan met de emotionele en gedragsmatige aspecten van een eetstoornis.
• Multidisciplinaire ambulante teams: Deze teams bestaan uit specialisten die samenwerken om voortdurende ondersteuning te bieden. Ze spelen een sleutelrol in het succes van de behandeling op lange termijn.

De voorwaarden voor terugbetaling

Om in aanmerking te komen voor een terugbetaling van raadplegingen en behandelingen moeten patiënten door een huisarts of specialist gediagnosticeerd zijn met een eetstoornis en op het moment van de diagnose jonger zijn dan 23 jaar.

De terugbetaling wordt bepaald door het volgen van een multidisciplinair behandelplan dat tijdens de eerste consultatie is opgesteld en door alle leden van het zorgteam is goedgekeurd.

De behandelende arts moet de zorg coördineren en zorgen voor de communicatie tussen de verschillende specialisten om de behandeling te optimaliseren en de continuïteit van de zorg te garanderen.

Lees meer over de terugbetalingsvoorwaarden in de Overeenkomst betreffende de financiering van het zorgtraject eetstoornissen. 

Meer gemoedsrust met een verzekering ambulante zorgen

Kies voor een verzekering ambulante zorgen om je dagelijkse medische kosten te dekken. Ontdek ons gamma DKV Daily en bescherm je gezondheid het hele jaar door. Analyseer je gezondheidsbehoeften online in slechts enkele minuten. Voor nog meer informatie kun je contact opnemen met DKV of met je verzekeringstussenpersoon.

Dit is een commercieel document krachtens het koninklijk besluit van 25 april 2014 besluit betreffende bepaalde informatieverplichtingen bij de commercialisering van financiële producten bij niet-professionele cliënten.

Voor meer informatie over de voornaamste kenmerken en uitsluitingen van de DKV-producten, je rechten en plichten, raadpleeg de Algemene, Tarifaire Verzekeringsvoorwaarden en Productinfofiches (IPID) vóór het afsluiten ervan. Deze documenten zijn beschikbaar bij uw verzekeringstussenpersoon, op www.dkv.be of gratis verkrijgbaar bij DKV Belgium.

DKV Belgium N.V. | Loksumstraat 25 | 1000 Brussel | Tel.: +32(0)2 287 64 11 | www.dkv.be | R.P.R. 0414858607, verzekeringsonderneming naar Belgisch recht, toegelaten onder nr. 739, onder toezicht van de Nationale Bank van België, met maatschappelijke zetel te de Berlaimontlaan14, 1000 Brussel fabrikant van de DKV-producten: tandzorg, ambulante kosten, hospitalisatie en inkomensverlies. Deze producten zijn onderworpen aan de Belgische wetgeving (tak 2 ‘ziekte’ en/of tak 18 ‘hulpverlening’). Offerte via je verzekeringstussenpersoon en/of www.dkv.be. Levenslang contract niet opzegbaar door de verzekeraar, behoudens de uitzonderingen voorzien door de wet. Voor klachten in verband met het beheer of de uitvoering van deze producten kunt u contact opnemen met de dienst Quality Control van DKV Belgium N.V. Dit kan per post op het adres Loksumstraat 25, 1000 Brussel, per mail naar Qualitycontrol@dkv.be of via het formulier dat beschikbaar is op onze website www.dkv.be/contact/een-klacht. In tweede instantie kan dit aan de Ombudsman van de Verzekeringen op het adres De Meeûssquare 35, 1000 Brussel, per mail naar info@ombudsman-insurance.be of telefonisch op het nummer + 32(0)2 547 58 71.